تحول در ابزارها؛ مرز میان تحجر و تحول

متاسفانه در این ایام و پس از تاکید چندباره رهبر معظم انقلاب بر موضوع تحول، هنوز بحث جدی در حوزه نظر یا اجرا درباره تحول در میان انقلابیون اتفاق نیافتاده است.

تحول در ابزارها؛ مرز میان تحجر و تحول
مقام معظم رهبری

ملت بیدار آنلاین| رهبر معظم انقلاب در مراسم گرامیداشت حضرت امام خمینی (ره) مجددا امام را با ویژگی تحول‌گری معرفی نموده و حفظ میراث ایشان را در گرو «حفظ اصول» و «توجه به اقتضائات زمان» دانستند. ایشان در این زمینه فرمودند: «دنبال کردن این هدف امروز البتّه اقتضائاتی دارد که با اقتضائات زمان امام فرق میکند ... مسلّماً در دوران هوش مصنوعی و کوانتوم و اینترنت و امثال این پیشرفتهای علمی، نمی‌شود با همان شیوه‌های چهل سال قبل، ... با آن ابزارها امروز کار کرد.» 

تاکید ایشان به اقتضائات زمان و نام بردن از ابزارهای جدیدی که متاسفانه در کشور، یا برای آن برنامه مدونی وجود ندارد یا برنامه‌نویسان به دنبال محدودیت‌گذاری حداکثری بر آن هستند، بسیار حائز اهمیت است. درحالیکه کمتر مسئولی درباره اقتضائات دوره هوش مصنوعی سخن می‌گوید و فکر می‌کند، ایشان درباره آن سخن گفته و لزوم توجه به شرایط جدید منتج شده از آن را مورد تاکید قرار می‌دهند.

اما در ادامه یک نقطه ممیزه برای تحجر و تحول را مورد تذکر قرار می‌دهند. «امروز برای پیشرفت این هدف، ابزارها بایستی متناسب با زمان انتخاب بشود؛ ... ابزارها تغییر پیدا میکند، امّا آنچه تغییر پیدا نمیکند جبهه‌‌بندی‌ها است. ... هدفها تغییر پیدا نمیکند؛» ایشان پیش از این هم تاکید کرده بودند که برای تحول باید روش‌ها و فرایندها را تغییر داد. اما اصول تغییر نمی‌کند. 

حال باید پرسید تغییر در ابزارها یعنی چه؟ ایشان سال‌ها قبل فرموده‌اند: «در روش‌ها بایستی تکامل، اصلاح، تغییر و رفع خطا، جزو کارهای دائمی و برنامه‌های همیشگی ما باشد؛ ببینیم کدام روش ما، ولو به آن عادت کرده باشیم، غلط است، آن را عوض و اصلاح کنیم.» (31 شهریور 1383). پس تغییر در فرایندها حتی اگر تبدیل به یک ساختار شده باشد، جزئی از انقلابی‌گری است. علاوه براین، ایشان تحجر را با ناتوانی استنباط نکات نو از اسلام تعریف می‌کنند: آنهایی که «تواناییِ این را ندارند که یک استنباط نو از متون اسلامی را بفهمند و قبول کنند و به آن باور داشته باشند»

پس باید مرز بین تحول و تحجر را همین نوگرایی در ابزارها مبتنی بر اصول و قواعد اصلی دانست. همچنین دایره ابزارها را وسیع دانست و از گفتگو درباره آنچه در اذهان قطعی و غیرقابل تغییر است نهراسید. این نکته یکی از اصلی‌ترین ظرفیت‌ها در موضوع تحول است که باید مورد توجه باشد. متاسفانه در این ایام و پس از تاکید چندباره رهبر معظم انقلاب بر موضوع تحول، هنوز بحث جدی در حوزه نظر یا اجرا درباره تحول در میان انقلابیون اتفاق نیافتاده است.