معماری تازه دیپلماسی اقتصادی ایران و فرصتی برای عبور از تحریم‌ها
حضور مسعود پزشکیان در اجلاس سازمان همکاری شانگهای تنها یک سفر تشریفاتی نبود؛ این سفر به‌گفته کارشناسان می‌تواند نقطه عطفی در معماری دیپلماسی اقتصادی ایران و فرصتی تازه برای گشودن راه‌های تجاری و کاهش فشار تحریم‌ها باشد.
گروه سیاسی ملت بیدار: اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای امسال در تیانجین چین برگزار شد؛ نشستی که بیش از ۳۵ کشور در آن حضور داشتند و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران نیز در آن شرکت کرد. این حضور برای ایران، فراتر از دیپلماسی معمول، حامل پیام‌های مهمی در عرصه سیاست و اقتصاد است؛ به‌ویژه در شرایطی که تهران با فشار تحریم‌ها و مکانیزم ماشه روبه‌روست و به دنبال راه‌هایی برای بی‌اثر کردن آنهاست.
مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین، در گفت‌وگو با ایرنا تأکید کرد: «این اجلاس بهترین فرصت برای تبادل اطلاعات و تقویت روابط دیپلماسی اقتصادی است. ایران در حال حاضر روابط تجاری گسترده‌ای با چین دارد و بدون شک، شانگهای می‌تواند بستر توسعه این روابط و نیز گسترش همکاری با دیگر کشورهای عضو باشد.» او همچنین یادآور شد که نباید این فرصت را تنها محدود به ایران و چین دانست، بلکه حضور بیش از ۳۰ کشور دیگر در این اجلاس، میدان تازه‌ای برای تجار ایرانی فراهم می‌کند.
عبدالساده نیسی، دستیار ویژه معاون وزیر صمت و مدیرکل دفتر شرق آسیا، اقیانوسیه و شبه قاره سازمان توسعه تجارت ایران نیز در تحلیلی از این سفر گفت: «حضور رئیس‌جمهور در شانگهای بخشی از معماری جدید دیپلماسی اقتصادی کشور است. جهان در حال حرکت به سوی ترتیبات چندقطبی است و چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، جایگاهی تعیین‌کننده دارد. برای ایران که به دنبال تنوع‌بخشی به شرکای تجاری است، این یک فرصت طلایی است.»
به گفته او، توافق‌ها و بیانیه‌های صادر شده در این اجلاس بر حمایت از سیستم تجارت چندجانبه، تقویت امنیت غذایی، تجارت الکترونیک، زنجیره تأمین و همکاری در حوزه «صنعت سبز» تأکید داشتند. این موضوع نه‌تنها در جهت کاهش وابستگی ایران به مسیرهای سنتی تجارت، بلکه در راستای ایجاد راه‌های نوین همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک معنا پیدا می‌کند.
شانگهای به عنوان سازمانی اوراسیایی از بدو تأسیس در سال ۱۹۹۶، مأموریت خود را مقابله با یکجانبه‌گرایی و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای تعریف کرده است. ایران پس از عضویت دائم در تیرماه ۱۴۰۲ اکنون در جایگاهی قرار دارد که می‌تواند از این بستر برای عبور از محدودیت‌های تحریم بهره ببرد.
کارشناسان معتقدند اگر دولت پزشکیان بتواند از این فرصت‌ها استفاده کند، نه‌تنها تجارت ایران با چین و روسیه گسترش می‌یابد، بلکه بازارهایی همچون آسیای مرکزی، شبه قاره هند و حتی کشورهای عربی نیز در دسترس‌تر خواهند شد. این امر در عمل می‌تواند از فشار تحریم‌های غرب بکاهد و مسیر تازه‌ای برای اقتصاد ایران بگشاید.
با وجود این، تحقق این ظرفیت‌ها نیازمند پیگیری فعال دیپلماسی اقتصادی و ایجاد زیرساخت‌های داخلی مناسب است. همان‌گونه که نیسی یادآور شد، چالش‌هایی همچون ضعف شناخت بازار چین، پیچیدگی‌های ورود به زنجیره‌های ارزش جهانی و فشار تحریم‌ها همچنان وجود دارد. اما او تأکید کرد: «ایجاد برندهای مشترک، توسعه همکاری در اقتصاد سبز و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند این مسیر را هموارتر کند.»/ پایان پیام
