اسلام در راس یا چیزی دیگر، مسئله این است؟

ملت بیدا آنلاین| سیدمحمد خاتمی در سخنانی مدعی شده است که نظام از مردم‌سالاری فاصله گرفته و به حکومت اسلامی تبدیل شده است. سپس یکی از مکنونات قلبی خود را بروز داده که «منظور ما از مردم سالاری همان دموکراسی و از دینی بودن همان اخلاق دینی سازگار با عرف بود». البته این سخنان قبلا هم به شیوه‌های مختلف توسط او و دوستانش بیان شده بود اما این میزان از صراحت قبلا رخ نداده بود.

مسئله اصلی در میان این اصلاح‌طلبان از آغاز این بود که چه چیزی باید به عنوان هسته اصلی در حاکمیت و اندیشه سیاسی قرار گیرد. اینکه اسلام و دستور اسلامی در هسته باشد و همه چیز با آن تنظیم شود یا اینکه خواسته مردم (با تعریف دموکراسی غربی) اصل قرار بگیرد. تفاوت اینجاست که در نگرش اسلامی (با قرائت امام خمینی (ره) ) توجه به آرای مردمی یک اصل است و باید با نظر مردم حرکت کرد اما این اصل مهم، خود یک ریشه اساسی دارد و آنهم دستور اسلامی است. اما در نگرش امثال خاتمی، اصل چیزی غیر از اسلام است و مردم (با همان تعریف مدرن) اصل هستند و این اندیشه اسلامی است که باید خود را با مردم وفق دهد. این همان نکته‌ای است که در جمله خاتمی در همین جلسه هم آمده است: «{منظور ما} از دینی بودن همان اخلاق دینی سازگار با عرف بود». 

امام (ره) مردمی بودن را یک اصل اساسی برای انقلاب می‌دانستند که در بیان رهبر معظم انقلاب نیز مکررا تاکید شده است. اما این را نشات گرفته از اسلام ناب می‌بینند و نه از یک نگرش فلسفی غربی که اومانیسم را اصل قرار می‌دهد. دین در این نگرش عرفی نمی‌شود بلکه به مردم نزدیک می‌شود و مردم را با خود همراه می‌کند. خاتمی اما به دنبال آن دینی است که خود را برای مدرنیته خم می‌کند و حتی جایی می‌شکند تا با آن اصل سازگار شود. یعنی انگار اصلی از خود ندارد. 

مشکل اصلی این است که حتی معنای همین مردم نیز در بیان و عمل امثال خاتمی نامشخص است. این جماعت در 88 علیه آرای مردم شورش کردند. یعنی منظورشان از مردم هم، همه‌ی مردم نیستند بلکه مردمی هستند که به مدرنیته و اذناب آن رای می‌دهند. یعنی اگر اکثریت مردم به اسلام‌گرایان هم رای دهند، باز زبان توهین باز می‌کنند که این مردم عقب مانده‌اند و نمی‌فهمند.